Bir tür psikolojik rahatsızlık olan dürtü kontrol bozukluğu, kişilerin kendilerine ve çevrelerine zarar verebilecek davranışları yapmaya engel olamaması durumudur. Kişilerin beyninde yer alan dürtü kontrol merkezleri, kendisine veya çevresine zararı dokunacak olan davranışları yapmaya engel olur.
Birbirinden farklı faktörlerin neden olduğu dürtü kontrol bozuklukları, kişilerin hem çevresine hem de kendisine büyük zararları bulunur. Dürtüsel davranışların neden olduğu zararları ortadan kaldırmak için uzman psikologlar eşliğinde dürtü kontrol bozukluğu testi uygulanır.
Dürtü Kontrol Bozukluğu Nedir?
Dürtü kontrol bozuklukları insanların hem çevresine hem de kendisine zararı olan davranışlara engel olamaması ve sonucunda bu eylemi yapmaktan haz duymaları olarak tanımlanabilir. Kişilerin zarar verici eylemler sonucunda dürtü kontrol bozukluğu belirtileri arasında yer alan rahatlama ve mutlu olma hissi, birtakım kategorize edilen dürtü kontrol bozuklukları sonucunda gerçekleşir.
Dürtü kontrol bozuklukları olarak yaygınlık gösteren davranışlar şöyle sıralanabilir;
- Kleptomani: Çalma hastalığı olarak da bilinen kleptomani, kişilerin ihtiyaçları olmaması halinde bile birtakım eşyaları çalarak hırsızlık yapmalarıdır.
- Aralıklı Patlayıcı Bozukluk: Bu rahatsızlık kişilerin büyük çapta saldırılar yaparak hem çevresine hem de kendisine zarar vermesi olarak ifade edilebilir.
- Saç Koparma Hastalığı: İnsanlar saç koparma hastalığında saçlarını sürekli olarak yolarak bundan zevk alır. Aile içi şiddet ve yalnızlık gibi nedenlerden kaynaklanan saç koparma hastalığı daha çok kadınlarda görülür.
- Kumar Oynama: Patolojik olarak kumar oynama rahatsızlığı, kişilerin kumar oynarken kendini durduramaması şeklinde tanımlanır.
- Piromani (Yangın Çıkarma Hastalığı): Yaygın olarak çocuklarda görülen bu rahatsızlık, ateşe ve alevlere karşı haz alma duygusu olarak tanımlanır. Çocuklar itfaiye, ateş ve alev görmekten mutlu olur.
- Alışveriş Yapma: Kompulsif alışveriş yapma rahatsızlığında kişiler, satın alma duygularını kontrol edemez. Kadınlarda sık görülen bu rahatsızlık, davranış sonrası yoğun olarak pişmanlık hissi yaratır.
Dürtü Kontrol Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Kişilerin çevresine ve kendisine zarar verme davranışlarına hâkim olamaması olarak tanımlanan dürtü kontrol bozukluğu tanı kriterleri, tedavi sürecini hızlandıran faktörlerdir. Kişiler bu rahatsızlıktan dolayı sergiledikleri davranışlar sonucunda yoğun bir haz alma duygusu yaşar. Dürtü kontrol bozukluğubelirtilerişöyle sıralanabilir:
- İnsanlar kendisine veya başkalarına zarar veren davranışları yapma hususundaki dürtülerine engel olamaz.
- Kişiler zarar verici hareketi gerçekleştirmeden öne yoğun bir gerginlik hissi yaşar.
- Kişiler zarar verici eylemi uyguladığı sırada zevk ve haz alma duygusu yaşar.
- İnsanlar dürtülerine engel olamayıp zarar verici eylemde bulunduktan sonra, pişmanlık hissi yaşar.
Kendinizde veya çevrenizde bu tip belirtiler gözlemliyorsanız, profesyonel bir dürtü kontrol bozukluğu testi ile kesin bir tanı konmasını sağlayabilirsiniz.
Dürtü Kontrol Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?
Kişileri zarar verici eylemlere iten dürtü kontrol bozukluğu nedenleri net olarak sayılamayabilir. Uzman psikolog eşliğinde uygulanan test ve terapiler ile çevresel ve genetik faktörler psikolojik bozukluğun nedenleri olarak sayılabilir.
Yetişkinlerde ve ergenlerde dürtü kontrol bozukluğu, birtakım zihinsel ve psikolojik rahatsızlıklar eşliğinde ortaya çıkabilir. Kaygı ve yeme bozukluğu gibi psikiyatrik rahatsızlıkların yanı sıra beyin hasarı gibi fiziksel travmalar sonucunda da bu tip bozuklukların görülme riski fazladır. Aynı zamanda bu tip kontrol bozukluğunun bulunduğu kişilerde alkol ve madde bağımlılığı gibi problemler bulunuyorsa, dürtüsel davranışların neden olduğu kontrol bozukluğunun şiddetini artırabilir.
Dürtü Kontrol Bozukluğu Tanısı Nasıl Koyulur?
Dürtüsel bozukluklar çoğu zaman kompulsif davranışlarla karıştırılabilir. Kompulsif eylemlerden farklı olarak dürtüsel eylemler, haz almaya yönelik gerçekleştirilir. Aynı zamanda kişiler dürtüsel eylemleri sıklıkla tekrar eder ve tekrar etmekten kendini alamaz. Uzman psikolog eşliğinde yapılan psikoterapi ve testler ile dürtüsel bozuklukların neden olduğu belirtileri kısa sürede yatıştırır.
Uzmanlar eşliğinde belirlenen dürtü kontrol bozukluğu tanı kriterleri ile hastaların yaşadığı dürtüsel davranışların şiddeti ve semptomları ölçülür. Ardından kişiye özel olarak hazırlanan tedavi planı ve uzmanlar eşliğinde uygulanan terapi ile dürtüsel davranışların kontrol altına alınması amaçlanır.
Dürtü Kontrol Bozukluğu Tedavisi Nasıl Gerçekleştirilir?
Dürtüsel davranışların neden olduğu psikiyatrik rahatsızlığın iyileştirilmesi için tek bir tedavi yönteminin uygulanması yeterli olmayabilir. Dürtü kontrol bozukluğu tedavi için, psikoterapi ve ilaç tedavi yöntemleri birlikte uygulanabilir. Fakat uzmanlar ile birlikte yönetilen tedavi sürecinin hasta üzerinde sağladığı etkiyi kontrol etmek oldukça önemlidir.
Kişileri çevresi ve kendisi için zarar verici dürtüsel eylemlere iten nedenleri belirlemek, tedavi sürecinin iyi yönetilmesi açısından büyük önem taşır. Dürtü kontrol bozukluğu nedenleri olarak sayılabilen çevresel ve genetik faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin dürtüsel eylemlere iten etkisini ortadan kaldırmak amacıyla uzmanlar hastalara bilişsel davranış terapi yöntemi uygulayabilir.
Dürtü kontrol bozukluğu tedavi yöntemleri arasında yer alan bilişsel davranış terapisi, kişilerin dürtüyü hissettiği anda zarar verici eylemleri yapmaktan uzaklaşma yöntemlerini geliştirir. Dürtüsel davranışların oluşturduğu kontrol bozukluğunun şiddetini artıran psikiyatrik rahatsızlıkların etkisini ortadan kaldırmak ilaç tedavisi uygulanabilir.
Dürtü Kontrol Bozukluğu Tedavisiyle Hizmetinizdeyiz!
Dürtü kontrol bozuklukları tedavisinde temel hedef, kişileri dürtüsel eyleme iten nedenleri belirlemek ve bu dürtülere karşı kontrol mekanizması geliştirmektir. Bu anlamda dürtü kontrol bozukluğu tedavisinde kliniğimizde uzmanlar eşliğinde psikoterapi ve ilaç tedavileri uygulanır.
Dürtüsel eylemleri sonlandırmak ve bu eylemler sonucunda oluşan haz duygusunu kontrol altına almak için uygulanan psikoterapi yöntemleri, ilaç tedavileri ile desteklendiğinde daha kısa sürede sonuç almak mümkün olabilir. Yetişkinlerde ve ergenlerde dürtü kontrol bozukluğu tedavisi için kliniğimizden profesyonel destek alabilir, uzmanlarımız eşliğinde uygulanan tedavi yöntemleri ile kısa sürede sizi dürtüsel eylemlere iten faktörleri ortadan kaldırabilirsiniz.
