Borderline kişilik bozukluğu,1975 yılında tanınan psikolojik bir rahatsızlıktır. Avusturyalı psikiyatrist Otto Kernberg, 1975 yılında yaptığı borderline davranışları ile ilgili araştırmalar ve testler sonucunda kişilik bozukluğunu tanımlamıştır.
Borderline Kişilik Bozukluğu Nedir?
Borderline, kelime anlamı olarak sınırda veya belirsiz anlamını taşır. Bu nedenle borderline kişilik bozukluğu, kişinin tutarsızlıklarını ele alan bir rahatsızlık olarak teşhis edilmiştir. Bu rahatsızlığa sahip olan kişiler düşünme ve algılama yetisinde tutarsızlık yaşamaktadırlar.
Bu tutarsızlık özel hayatlarında veya toplum içinde zorluk yaşamalarına neden olur. İş hayatında da ilerleyen zaman diliminde oto kontrol konusunda zorluk yaşamaya başlarlar. Yaşadıkları tutarsızlık karar alma yetilerinde sıkıntı oluşmasına neden olabilir.
Bu rahatsızlık genel olarak kendini ergenlik dönemlerinde gösterir. Bu dönemde yaşanan tutarsızlıklar ve davranış bozuklukları ergenlik olarak görülebilir fakat rahatsızlığın boyutuna bağlı olarak bilinçli ebeveynler tarafından fark edilmesi mümkündür.
Borderline, psikoz veya nevroz olarak adlandırılamamaktadır. İkisi arasında bulunan ince bir köprü gibi düşünülebilir. İkisinin sınırında gezen bir ruh hali durumudur. Öz denetim kontrolü zaman içerisinde daha çok zedelenir. Bu nedenle iyi bir gözlem ve erken teşhis önemlidir. Fakat bazen hastalık belirtileri taşıyan ergenlik çağındaki bireylerde ergenlikten sonra semptomlar kaybolabilir.
Peki, borderline kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir? İnceleyelim;
- Kendi kendine zarar verme davranışı,
- Yeni tanıştığı biriyle ani samimiyet veya samimi olduğu kişiye karşı ani soğukluk davranışı,
- Yakın çevresindeki kişilere karşı ani davranış değişiklikleri gösterme, (aşk, sevgi veya nefret gibi.)
- Boşluk hissine kapılma,
- Bir anda hızlı araba sürmeye başlama,
- Cinsel dürtülerde aşırıya kaçan hareketler sergileme,
- Gereksiz ve sürekli para harcama eğilimi,
- Madde kullanımına yatkınlık veya karşı koyamama,
- Kumara yatkınlık,
- Öfke kontrolünde başarısız davranışlar sergileme,
- İntihar girişimlerinde bulunma gibi ataklar borderline kişilik bozukluğu belirtileri arasında en yaygın davranış modelleridir.
Bu belirtilerin hepsini bir kişide görmek mümkün olmayabilir. Kimi hastalarda birçok belirti baş gösterirken kimi hastalarda 2 veya üç belirti gözlemlenebilir. Bu tür atakların süresi veya sayısı hastanın, hastalık düzeyinin hangi evresinde olduğuyla alakalı olarak değişkenlik gösterir. Belli bir süre hiçbir belirti göstermeyen hastalar günlük hayatlarında oluşan travmalar veya rastlantılar sonucu hastalığın tetiklenmesiyle belirtileri yaşamaya başlayabilir. Genel olarak romantik veya duygusal zedelenmeler hastalığın belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olabilecek ruhsal sarsıntılara neden olmaktadır.
Borderline Kişilik Bozukluğu Nedenleri
Borderline kişilik bozukluğu nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Fakat genetik faktörlerin hastalığın varlığına neden olabileceği görülmüştür. Çekirdek aile içesinde veya 1. Derece aile yakınında borderline kişilik bozukluğu bulgusuna rastlanıldıysa aile üyelerinden birinde daha kendini gösterebildiği gözlemlenmiştir. Ayrıca bu rahatsızlık bulgularına sahip kişilerin ve normal davranış gösteren kişilerin beyin fonksiyonları incelenmiştir. Rahatsızlığa sahip kişilerin beyin işleyişinin daha farklı olduğu gözlemlenmiştir. Bu durum rahatsızlığın genetik boyutunu vurgulamıştır.
Beyin fonksiyonlarında gözlenen değişimlerin hastalıkla bağlantısı henüz belirlenememiştir. Fakat bu rahatsızlığa sahip kişilerin beyin fonksiyonlarındaki benzer değişimler hala araştırılma aşamasındadır.
Bu rahatsızlığın baş göstermesi bir takım travmatik nedenlere de bağlı olabiliyor. Kişinin küçük yaşta yaşadığı bir takım olumsuz olaylar hastalığın gelişmesine ve ilerleyen yaşlarda nüksetmesine neden olmaktadır. Bu olaylara çocuk tacizleri, ihmal, şiddet veya terk edilme durumları örnek olarak verilebilir. Bu psikolojik vakalar birden çok psikolojik etmene maruz kalmış kişilerde daha sıklıkla görülür. Bu nedenle aile içinde ki her yeni nesilde görülmesi şartı yoktur. Genetik boyutu hala araştırılmaktadır.
Borderline Kişilik Bozukluğu Tanı Kriterleri
Bu rahatsızlığa sahip olabilme şüphesi bulunan kişilerin doktor gözetimine girmesi gerekir. Doktorun rahatsızlığa uygun olarak seçtiği bir takım psikolojik testler çözülmelidir. Bu testler borderline kişilik bozukluğu teşhisi için önemli rol oynar.
Borderline kişilik bozukluğu tanı kriterleri ergenlik çağında ortaya çıkma eğilimi gösterse de yanlış teşhis konulabileceğinden yetişkin olana kadar kesin tanı konmaz. Ergenlikte oluşan bulgular ergenlik çağı geçtikten sonra kaybolabilir. Bu nedenle borderline kişilik bozukluğu tanı kriterleri yetişkin kişilerde gözlemlenir.
Belirtileri taşıyan hastalara, testlerin ve geçmiş sağlık bilgilerinin sonucu ile kesin tanı konulabilir. Belirtilerin varlığı geçmişte kullanılan ilaç veya tanısı konulan farklı bir hastalıktan ötürü de olabilir. Bu nedenle hastanın hastalık ve tedavi geçmişi incelenir. Daha önce kullanılan tedavi yöntemleri veya kullanılan psikiyatrik ilaçlar hakkında hastadan veya yakınlarından bilgi alınması borderline kişilik bozukluğu teşhisi ve tedavisi için daha olumlu sonuçlar verecektir.
Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavi Yöntemleri
Borderline kişilik bozukluğu tedavisinde en çok yaygın olan yöntem psikoterapi seanslarıdır. Tabi ki hastanın durumu ve hastalığın ilerleme seviyesine göre bu sürece ek olarak gerekli farklı yöntemlerde uygulanabilir. Doktor gerekli gördüğü takdirde psikiyatri seanslarının yanı sıra ilaç tedavisine de başlayabilir. Tehlike arz eden bir durumda (örneğin, intihara meyilli hastalarda) hastanın hastaneye yatırılması kararı alınabilir. Hastalığın, hastayı ne derece etkilediği veya karar yetisini ne derece etkilediğine bağlı olarak tedavi süreci şekillenir.
Psikiyatrik terapi seansları, hastanın normal hayatına geri dönebilmesini sağlamayı amaçlar. Bu durumun çözümlenmesi için hastanın doktoruyla birlikte hareket etmesi ve yönergelerine birebir uyması gerekir. Her şeyden önce hastanın hastalığı hakkında daha çok bilgi sahibi olması sağlanır. Seanslarda hastanın kendisini rahatsız hissettiren duygu ve düşüncelerini kontrol altında tutabilmesi için yönergeler verilir. Cinsel olarak aşırı dürtüye sahip hastaların cinsel isteklerinin azaltılması sağlanır. Empati yeteneğini geliştirici yönergeler verilir.
Tedavi süreci uzun süren bir hastalık olduğundan hastanın ve hasta ailesinin mutlaka bu süreçte sabırlı olması gerekir. Hastanın bu süreci kabullenmesi önemlidir. Bu tedavinin daha çabuk etki etmesini sağlayabilir. Hasta yakınları, borderline kişilik bozukluğu tedavisi sürecinde hastaya olumlu yaklaşmalı ve kendisini cesaretlendirerek, tedavi sürecinin olumlu seyredeceğine dair inancını sağlamlaştırmalıdır. Hastaya verilen pozitif direktifler hastanın kendini daha iyi hissetmesine ve tedaviye daha çok odaklanmasına yardımcı olacaktır.
Hastanın durumundan dolayı tedavi sürecinde gelgitler olabileceği kabullenilmeli hasta ailesi tarafından da sürekli gözlem altında tutulmalıdır. Hasta bir anda hastalığından dolayı olumsuz düşünceler besleyebilir ve kendine zarar vermeye çalışabilir. Ailenin ve yakın çevrenin bu duruma hazırlıklı olması gereklidir. Tedavi süreci boyunca ailenin tavrı ve duruşu hastayı olumlu veya olumsuz etki altına alabilir bu nedenle olumlu tutum oldukça önemlidir. Hasta bu süreçte yalnız olmadığını ve önemli bir birey olduğunu hissetmelidir.
Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavisinde Yanınızdayız
Uzman psikologlarımızla terapi seanslarımız ile yanınızdayız. Zor bir süreçten geçtiğinizi bu hastalık sürecinde sizinle birlikte savaşmak ve bu savaştan galip çıkmanızı sağlamak için buradayız. Hastalık teşhisinin konulması sonucu hastalık hakkında detaylı bilgilendirmeler yaparak sizin ve ailenizin bilinçlenmesini sağlıyoruz.
Psikologlarımızın bilgilendirmesinden hemen sonra tedavi sürecimiz başlıyor. Bu süreçte doğru düşünmeyi, dürtü ve duygularınızı kontrol altına almanızı ve kendinizi doğru yönetmenizi sağlayarak normal yaşantınıza dönmenizi sağlıyoruz.
Yalnız değilsiniz ve bu süreci yalnız atlatmak zorunda değilsiniz. Uzman psikologlarımız ile tedavi sürecimizde zorluk yaşadığınız her alanda yanınızda olacağız. Hastalığı yenmeniz için gerekli tüm tedavi yöntemlerini sizi bilgilendirerek uyguluyoruz. Hem aile bireylerinin hem de sizin doğru davranışlar ile bu hastalığın üstesinden gelmenizi sağlıyoruz. Sağlıklı yaşam için her daim yanınızdayız.
