Bruksizm, halk arasında dişleri sıkma rahatsızlığı olarak bilinir. Özellikle geceleri uyku halinde ya da gün içinde istemsizce yapılan çene ve diş sağlığına fazlasıyla olumsuz etkisi olan refleksif bir davranıştır. Çok yaygın rastlanılan sorun olan diş sıkma, dişleri birbirine bastırma, dişleri sıkma ya da dişleri gıcırdatma olarak gözlemlenir.
Diş Sıkma (Bruksizm) Bölümü Hakkında
Bruksizm, kişilerin istemsizce diş sıkmaları bozukluğudur. Diş sıkma sorunu olan kişilerden sık sık çene bozuklukları, baş ağrısı, diş minesi hasarı, uyku bozuklukları, uyku apnesi ve horlama şikayetleri duyulur. Diş sıkan bireyler, dişlerini sıktıklarını genelde fark edemezler.
Diş Sıkma (Bruksizm) Sebepleri Nelerdir?
Diş sıkma sebepleri psikolojik, genetik ya da fizyolojik temellere dayalı olabilirler. Uyku halinde değilken yapılan diş sıkma hareketi anksiyete, stres, sinir, gerginlik ve üzüntü gibi psikolojik sebeplerle ilişkilendirilebilir. Çok derin odaklanma anında bireyler farkında olmadan dişlerini sıkabilir ya da gıcırdatabilirler. Uyku sırasında yapılan diş sıkma ya da gıcırdatma hareketi ise gün içinde yaşanan stres, uyku esansında uyarılma ya da uyku ile ilişkili çiğneme faaliyeti ile ilişkili olabilir.
Diş gıcırdatma özellikle stres ya da anksiyete seviyesindeki artma ile doğru orantılıdır. Genellikle yoğun stres yaşayan, rahatlamakta zorlanan ve fazla sinirli kişiler dişlerini farkında olmadan sıkarlar. Bunların dışında bazı fiziksel ya da psikolojik hastalıklar da dişlerin istemsizce sıkılmasının sebebi olabilirler. Bu rahatsızlıklar; dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (ADHD), reflü ya da gastrit gibi gastroözofageal hastalıklar, Parkinson, demans, uyku apnesi, gece terörü ve epilepsi olabilirler.
Dişleri farkında olmaksızın gıcırdatma ya da sıkma hastalığı genelde küçük yaşlardaki çocuklarda daha fazla gözlemlenir. Yaşa bağlı olarak ortaya çıkan dişleri sıkma hastalığı, yetişkinlikte geçer. Kişilerin mizaçları da bu hastalık üzerinde etkilidir. Fazlasıyla sinirli, agresif, gergin, stresli ya da kavgaya eğilimi olan kişiler dişlerini sıkma ihtimali yüksek olan kişilerdir. Dişleri sıkma genetik faktörlere de dayanabilir. Dişlerini gıcırdatan kişilerin ailelerinde de bu hastalığın görülme olasılığı yüksektir.
Diş sıkma, antidepresanların az rastlanan yan etkisi olabilir. Bunun yanı sıra, alkol tüketmek, zevk verici/uyuşturucu ilaçlar kullanmak, fazla kafein tüketmek, sigara içmek gibi durumlar da bu rahatsızlığa sebebiyet verebilir.
Diş Sıkma (Bruksizm) Belirtileri Nelerdir?
Dişleri sıkma belirtileri aşağıda listelenmektedir.
- Uyku halindeki hastanın yanında bulunan kişileri uykusundan uyandıracak şekilde yüksek bir sesle dişlerini gıcırdatması
- Dişleri birbirine kenetleme ve diş ağrısı
- Dişlerde sıcak ve soğuğa karşı hassasiyet
- Diş minesinde çatlama ya da aşınma
- Dişlerin gevşemesi, düzleşmesi ya da yontulması
- Çene, boyun ya da yüz kaslarında yaşanan ağrılar
- Kulakla alakalı bir sorundan kaynaklanmayan kulak ağrısı
- Baş ağrısı
- Uyku apnesi gibi uyku bozuklukları
- Yanağın iç duvarlarında çiğnemeden kaynaklı yaralar
- Tamamen kapanmayan ya da açılmayan çene yapısı
- Çenenin kitlenmesi ya da çene kayması
Diş Sıkma (Bruksizm) Nasıl Teşhis Edilir?
Dişlerini sıktığını gözle görülebilir belirtilerle fark eden hastalar öncelikle doğrudan diş hekimine başvurmalıdırlar. Diş sıkma teşhisi koymak için diş hekimi dişte meydana gelebilecek diş minesi çatlağı, diş gevşemesi, yontulması gibi bozuklukları kontrol eder. Diş yüzeyinde yapılan kontrollerin yanı sıra çene kasları, boyun kasları ve sağlığı, yanak içi yaraları ve ağız eklemleri de kontrol edilmektedir.
Diş Sıkma (Bruksizm) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Dişlerini sıkan hastaların sorunlarının çözülmesi için öncelikle sorunun sebebi uzman hekimce hasta yardımıyla öğrenilmelidir. Dişleri istemsizce sıkma hastalığının sebebi uyku bozuklukları olabilir. Bu durumda diş hekimi hastayı uyku tıbbı uzmanına yönlendirebilir. Uyku tıbbı uzmanı tarafından hastanın uyku apnesi gibi sorunları çözülür. Böylece hasta uyku halindeyken diş sıkmayı bırakır.
Dişlerini farkında olmadan sıkan ya da gıcırdatan hastaları tetikleyen en yaygın unsur stres ya da anksiyete de olabilir. Bu tip bir durumda hastalar psikolojik destek ya da yaşam şekli değişikliği yöntemleri tercih etmektedirler. Diş hekimleri tarafından atel, ağız koruyucuları ya da çene botoksu tedavileri en sık tercih edilen fizyolojik tedavi yöntemleridir.
Diş Sıkma (Bruksizm) Hakkında Sık Sorulan Sorular
Dişleri sıkma hastalığı ile ilgili sık sorulan sorular aşağıda yer almaktadır.
Dişleri Sıkma Hastalığı Tedavisi İçin Hangi Doktora Gitmeliyim?
Dişlerini istemsizce sıkma ya da gıcırdatma şikâyeti olan hastalar öncelikle diş hekimi tarafından muayene edilmelidir. Daha sonra diş sıkma tedavi yöntemleriyle bu sorunun üstesinden gelmesi sağlanmaktadır.
Diş Sıkma Hastalığı Gözle Görülebilir Belirtiler Gösterir mi?
Tıbbi ekipman kullanmadan dişlere bakıldığında görülen bir belirtisi yoktur. Baş ağrısı ve dişlerde hassasiyet hastalar tarafından fark edilebilen belirtilerdendir.
