Kişilerin belirli durumlar veya nesnelere karşı geliştirdiği korku olarak tanımlanan fobi, günlük yaşamı önemli ölçüde etkiler. Kaygı bozukluğu olarak seyreden korkular, kişilerin çocukluk çağından beri yaşayabileceği psikolojik rahatsızlıktır.
Bir tür kaygı bozukluğu olarak da ifade edilebilen korkuların psikolojik terapi yöntemleri ile çözüme kavuşturulması gerekir. Fobiler neden oluşur, belirtileri nelerdir ve tedavisi nasıl gerçekleştirilir gibi merak edilen tüm soruların yanıtlarını sizlere şöyle aktarabiliriz.
Fobi Nedir?
Yunancada “phobos” olarak adlandırılan bu kavram, korku anlamına gelir. Fakat yoğun bir panik ve korku durumu oluşturan fobi çeşitleri, günlük yaşam içerisinde karşılaşılan normal korku türü olarak tanımlanamaz. Güvenliğin tehdit edildiği zaman hissedilen normal korkulardan farklı olarak şiddetli derecede panik yaratan korkular, insanlarda sıklıkla rastlanılan kaygı bozukluklarıdır.
İnsanların içgüdüsel olarak aşırı panik şeklinde tepki gösterdiği korkular insanların panik ve korku hissettiği durumların özelliğine göre farklı türlere ayrılır. Fransızca “patolojik korku” kelimesinden türeyen bu rahatsızlık, karmaşık ve özgül olarak iki farklı kategoriye ayrılır.
Fobi Çeşitleri Nelerdir?
Olaylara veya nesnelere karşı aşırı panik ve korku hisseden insanların yaşadığı kaygı bozukluğu olan fobiler nelerdir? Aşırı korku durumu yaşayan kişiler olay veya nesnelerin özelliklerine göre çeşitli isimlerle tanımlanan korku türlerine sahiptir. Farklı kategoriler altında değerlendirilen korku türleri şöyle sınıflandırılabilir:
- Özgül fobiler: İnsanların en sık yaşadığı korku türleridir. Bu tip korkularda belirli bir nesneye, canlıya, duruma veya mekâna karşı aşırı panik yaşanır. Kedi, köpek, şimşek, iğne, yükseklik, dişçi ve karanlık korkusu bu kategoriye ait korkular arasında yer alır.
- Karmaşık fobiler: Birden fazla olaya veya nesneye yönelik hissedilen aşırı panik olma durumu karmaşık korkular kategorisine aittir. Kapalı alan korkusu ve sosyal kaygı bozukluğu karmaşık korkular kategorisine ait kaygı bozukluklarıdır.
En Sık Görülen Fobiler Nelerdir?
Kişilerin yaşadığı fobiler her türlü nesneye veya olaya karşı geliştirilebilir. Uzman bir terapist eşliğinde tedavi edilmesi gereken korkular, oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir. Karmaşık ve özgül olarak iki farklı kategoriye ayrılan ve en sık yaşanan korkular şu şekilde açıklanabilir:
Kapalı Alan Korkusu
Kapalı alan korkusu yaşayan kişiler, kapalı bir alanda yalnız kaldıklarında aşırı panik ve korku duygusu hisseder. Günümüzde çok sık rastlanan bu korku türünde etrafı kapalı alanlar, kişide yoğun bir panik hissi yaratır.
Sosyal Kaygı Bozukluğu
Sosyal kaygı bozukluğu, kişilerin yaşamını ciddi derecede etkileme gücüne sahiptir. Sosyal kaygı yaşayan kişiler kalabalık ortamlarda bulunurken ve yabancı kişilerle iletişim kurarken yoğun bir kaygı ve panik hissi yaşar.
Kan Korkusu
Kan korkusu yaşayan kişiler, kan gördüklerinde aşırı bir korku duygusuna kapılır. Dolayısıyla bu durum kana karşı aşırı bir panik ve korku yaşama durumu olarak tanımlanabilir.
Yükseklik Korkusu
Kişilerin sıklıkla yaşadığı yükseklik korkusu; uçak, teras ve balkon gibi yerden yüksek alanlarda hissedilen psikolojik bir rahatsızlıktır. Birçok kişinin yaşadığı uçak korkusu ise, yükseklik korkusu ile birlikte gelişen bir patolojik korkudur.
Hayvan Korkusu
Çocukluk döneminde gelişen ve aynı zamanda yetişkinlerde de görülen hayvan korkusu, kişilerin tüm hayvanlara karşı yaşadığı aşırı panik ve korku hissetme durumudur.
Fobi Belirtileri Nelerdir?
Kişiler yoğun panik duygusu hissettiği olay ve nesneler karşısında birtakım semptomlar geliştirir. Korkunun insanlar üzerinde yarattığı fiziksel ve psikolojik fobi belirtileri şunlardır:
- Kalp çarpıntısı
- Ağız kuruluğu ve mide bulantısı
- Titreme ve soğuk terleme
- Nefes darlığı hissetme
- Boğulma ve göğüs ağrısı hissi
- Baş ağrısı ve baş dönmesi
- Yutkunmada zorluk yaşama
- Tansiyon düşmesi ve bayılma
- Bunalma
- Görmede bulanıklık yaşama
Panik atak ve kaygı bozukluğu ile benzer semptomlar gösteren korku belirtileri, uzman psikologlar eşliğinde gerçekleştirilen psikolojik terapi yöntemleri ile çözüme kavuşturulabilir.
Fobi Nedenleri Nelerdir?
İnsanları belirli nesnelere veya olaylara karşı aşırı korku duygusuna sürükleyen birçok farklı etken bulunur. Fobi nedenler ve risk faktörlerine değinmek gerekirse uzmanların çeşitli tanı yöntemleri ile ortaya koyduğu birtakım faktörlerden bahsedilebilir.
Özgül ve karmaşık kategorilerde sınıflandırılan her türlü aşırı korku durumu, kişilerin çocukluk dönemlerinde yaşadığı kötü tecrübelerden kaynaklanabilir. Her yaşta görülme riski bulunan korkular, çocukluk ve ergenlik döneminde yaşanan travmatik olaylar neticesinde ortaya çıkabilir.
Fobiler İçin Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Öğrenme ve edimsel koşullanma kuramlarına göre en yaygın fobiler, kötü tecrübe edinilen nesne veya duruma karşı duyulan negatif düşünce ve duygulardan kaynaklanır. Dolayısıyla aşırı panik ve korku hissi uyandıran kaygı bozukluğuna neden olan faktörler, genetik ve çocukluk döneminde yaşanan travmatik olaylar olarak ifade edilebilir.
Aşırı korku durumu profesyonel bir süreç gerektirir. Belirli nesne, mekân veya durumlara basit düzeyde korku ve panik hissi duyan kişilerin yaşadığı psikolojik rahatsızlık, yaşamı önemli ölçüde etkileyen sonuçlar doğurmayabilir. Fakat terapist eşliğinde profesyonel bir tedavi sürecine başlanmadığı takdirde kişilerin yaşadığı aşırı panik ve korku durumu hayati tehlikelere zemin hazırlayabilir.
Günlük yaşamda sık yaşanılan korkuların tanı yöntemleri çeşitli yöntemler aracılığı ile kişiler üzerinde test edilir. Özgül ve karmaşık korku türlerine göre uzman psikolog eşliğinde farklı psikolojik tedavi yöntemleri geliştirilir.
Fobi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Uzmanlar fobi tedavisi olarak birtakım psikolojik tedavi yöntemleri uygular. Terapistlerin uyguladığı psikolojik tedavide temel amaç kişileri korku duyduğu nesne veya duruma karşı duyarsızlaştırmaktır. Dolayısıyla geçmişte yaşanan travmatik olayların etkisi kişiler üzerinde normalize edilerek, belirli nesne veya olayların yarattığı panik ve korku duygusu ortadan kaldırılır.
Korku tedavisi için psikolojik destek alan kişiler için öncelikle korku ve panik duygusunun neden olduğu travmatik olay tespit edilir. Ardından fobilerin tanı yöntemleri olarak geliştirilen çeşitli test teknikleri geçmiş travmatik olayın etkisi ile nesnelere veya durumlara karşı yoğun yaşanan korku ve panik duygusunun kalıcılığı ortadan kaldırılmaya çalışılır.
Alanında tecrübe sahibi uzman psikolog kadromuzla korkularınızı yenmenize yardımcı oluyoruz. Sizlere sunduğumuz modern psikolojik tedavi hizmetleri ile siz de üzerinizde hissettiğiniz kalıcı korku duyguları ile vedalaşabilirsiniz.
