Anksiyete olarak da bilinen kaygı bozuklukları, kişilerin yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren psikolojik bir rahatsızlık türüdür. Normal koşullarda kişiler kaygı hissetmeye başladığı zaman, vücut otomatik olarak kendini tehlikelere karşı savunmaya alır. Günlük hayatta olumsuz durumlara karşı çabuk karar verebilme mekanizmasını etkinleştiren kaygı, normal seviyenin üstüne çıkması durumunda kişiler üzerinde psikolojik bir hastalık olarak etki göstermeye başlar.
İnsanların gündelik yaşamını zorlu bir hale getiren ve zaman içinde kişilerin sağlık durumlarını tehlikeye atabileceği aşırı kaygı durumu, uzman psikolog eşliğinde uygulanan terapilerle tedavi edilmesi mümkün olabilir. Kaygı bozukluğunun tedavi edilmesi için kişileri aşırı kaygı hissine iten nedenleri ve kişiler üzerinde bıraktığı etkileri iyi tanımlamak gerekir.
Kaygı Bozuklukları Nedir?
Psikolojik problemler arasında yaygınlık gösteren kaygı bozuklukları, günlük yaşamda olası tehditlere karşı harekete geçen kaygı duygusunun kişi üzerinde hakimiyet kurması şeklinde tanımlanabilir. İnsanların hem fiziksel hem de ruhsal sağlığını tehlike altına alan aşırı kaygılanma hali, herhangi bir tehlike durumu söz konusu değilken kendini göstermesi olarak ortaya çıkar.
İnsanların hayatını önemli ölçüde etki altına alan anksiyetenin birden çok kategoriye ayrıldığı söylenebilir. Farklı dallara ayrılan kaygı bozukluğu türleri, kişilerin yaşam kalitesini ciddi anlamda düşürücü potansiyele sahiptir. Dolayısıyla kendinizde veya sevdiklerinizde anksiyetenin semptomlarını hissettiğinizde profesyonel terapi desteklerini değerlendirebilirsiniz.
Kaygı Bozukluğu Türleri Nelerdir?
İnsanların kendilerini ve sevdiklerini güvene almak adına hissettiği kaygı duygusunun kontrolden çıkması halinde kaygı bozukluğu adı verilen psikolojik rahatsızlıktan söz edilebilir. Günlük hayat içerisinde karşılaşılması muhtemel tehlikelere karşı geliştirilen kaygı duygusu, farklı şekil ve zeminlerde ortaya çıkabilir. Dolayısıyla anksiyeteye zemin hazırlayan faktörlere göre ayrılan kaygı bozukluğu türleri şöyle sıralanabilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk
Aşırı kaygı duygusunun yoğun yaşandığı anksiyetenin en yaygın ifade şekli olan obsesif kompulsif bozukluk, kişilerin dışarıdan gelecek tehlikelere karşı kendini ve sevdiklerini korumak için birtakım davranış kalıplarını tekrarlamasıdır.
Sosyal Fobi
Sosyal anksiyete olarak da ifade edilebilen sosyal fobi, kişilerin küçük düşürülme korkusu nedeniyle toplum içerisinde bulunmaktan kaçınmaları olarak tanımlanır.
Panik Bozukluk
Panik atakların ansızın ve yoğun yaşandığı panik bozukluk, herhangi bir nedenin varlığı söz konusu değilken kişilerin hissettikleri korku ve aşırı panik duygusunun yeniden yaşanacağını düşünmesi ve sonucunda atak krizleri yaşaması olarak tanımlanır.
Ayrılma Kaygısı Bozukluğu
Kişilerin sevdikleri insanlardan ayrılma korkusuna yönelik geliştirdikleri aşırı kaygı durumu, ayrılma kaygısı bozukluğu olarak adlandırılır. Ayrılma kaygısı bozukluğu, çocukluk çağında gelişme gösteren psikolojik bir rahatsızlıktır.
Seçici Konuşmazlık Bozukluğu
Seçici konuşmazlık, konuşma becerilerinde herhangi fiziksel bir engeli bulunmayan çocukların ailesi dışındaki kişilerle iletişim kurmaması şeklinde tanımlanır.
Kaygı Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Kişilerin günlük hayatlarında kaygı duygusunu yaşamaları oldukça olağan bir durumdur. Fakat kaygı hissinin herhangi bir tehlike durumu olmadığı zamanlarda da kendini göstermesi, anksiyetenin varlığından şüphe ettirebilir. Dolayısıyla kendiniz veya sevdikleriniz üzerindekendini gösteren bazı semptomları takip ederek, kaygı durumunun normal mi olağan mı olduğunu anlayabilirsiniz.
Kaygı bozukluğu belirtileri şöyle açıklanabilir:
- Sürekli olarak gerginlik ve panik hissi
- Kötü bir durum yaşanacağına dair birtakım senaryolar hayal etmek
- Kalp atış hızında artış yaşanması
- Aşırı terleme ve ellerde titreme
- Ağız kuruluğunun oluşması
- Nefes almakta güçlük çekme
- Odaklanma ve konsantrasyon olmakta zorluk yaşama
- Uyku problemleri yaşama
- Kaygı duygusuna yol açacak durumlardan kaçma isteği
Bahsi geçen belirtileri takip edip gözlemlemek, kaygı bozukluğu tedavisi açısından önemli bir eylem olabilir. Uzmanların hazırladığı kaygı bozukluğu tanı ölçütleri eşliğinde belirlenen birtakım semptomların sürekli olarak yaşanması halinde aşırı kaygı durumunun varlığı söz konusudur.
Kaygı Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?
Psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde nedenlerin belirlenmesi, tedavi sürecini hızlandıran önemli bir faktördür. Fakat psikolojik rahatsızlıklara yol açan risk faktörleri araştırılırken, tek bir nedenin varlığından bahsetmek mümkün değildir. Dolayısıyla kaygı bozukluğu nedenleri olarak aşırı kaygılanma durumuna yol açan birtakım risk faktörlerinden bahsedilecek olursa şöyle sıralanabilir:
- Çocukluk veya ergenlik döneminde yaşanan cinsel istismar
- Stresli yaşam koşulları
- Anksiyeteye yatkınlık hali
- Zorlu ekonomik yaşam koşulları
- Boşanma
- Aşırı kaygı hissi yaratan travmatik olaylar
Kaygı bozukluğu nedenleri olarak sayılan risk faktörlerini saptamak, aşırı kaygı duygusunun kontrol altına alınması açısından büyük önem taşır.
Kaygı Bozukluğu Tanı Kriterleri Nelerdir?
Dünyaca ünlü birçok psikiyatri uzmanının belirlediği DSM-5 tanı kriterlerine göre kaygı bozukluğu tanı ölçütleri şöyle ifade edilebilir:
- Kişiler yaşadığı aşırı kaygı durumunu kontrol etmekte güçlük yaşar.
- Kişiler toplu olarak gerçekleştirilecek olan etkinliklere karşı 6 ayı geçen bir süre boyunca aşırı kaygı hissi yaşar.
- Kişilerin yaşadığı anksiyete nedeniyle aşırı kaygılanma durumunun yarattığı fiziksel etkiler, iş ve sosyal yaşamında zorluk yaşamasına neden olur.
- Kişilerin yaşadığı aşırı kaygılanma durumu kullandığı kötü alışkanlıklar ile açıklanamaz.
- İnsanların yaşadığı aşırı kaygı durumuna kaygı bozukluğu belirtileri olarak; gerginlik, sakinleşememe, konsantrasyon olamama, uyku bozukluğu, kas gerginliği, çabuk sinirlenme durumları eşlik eder.
Kaygı Bozukluğu Tedavisi Nasıl Gerçekleştirilir?
Kaygı bozukluğu tedavisi olarak en sık uygulanan yöntem psikoterapi teknikleridir. Kişilerin yaşadığı aşırı kaygı durumunun altında yatan nedenler belirlendikten sonra, herkes için farklı psikoterapi yöntemleri uygulanmaya başlar. Peki, psikoterapi yöntemleriyle kaygı bozukluğu nasıl geçer?
Anksiyetenin tedavisinde uygulanan psikoterapi yöntemleri, kişilerin yaşadığı kaygı duygusuyla baş etmesini sağlamaya yönelik uygulanır. Zaman zaman antidepresan ilaç tedavisinin de gerekli bulunduğu aşırı kaygılanma durumlarında genellikle EMDR, Bilişsel Davranışçı psikoterapi yöntemleri uygulanır.
Uzmanların anksiyeteye yönelik uyguladığı çeşitli terapi yöntemleriyle, hastalar kaygı duygusunu yaşadığı birtakım durumlara maruz bırakılır. Böylece uzmanlar eşliğinde uygulanan maruz bırakılma tekniği ile kişiler yaşadığı kaygı duygusunu kontrol altına almaya başlar.
Kaygı Bozukluğu Sorununuzda Yanınızdayız!
Anksiyetenin türleri olarak ortaya çıkan çeşitli kaygı bozukluğu durumlarını yaşamanız halinde profesyonel bir desteğe ihtiyaç duyabilirsiniz.
Kendinizin, çocuklarınızın veya sevdiklerinizin yaşam kalitesini düşüren, iş, aile ve eğitim hayatını önemli ölçüde değiştiren kaygı bozukluğu nasıl geçer? Aşırı kaygı duyma durumu olarak ortaya çıkan anksiyetenin çözümü için alanında uzman psikolog kadromuzun uyguladığı EMDR, Bilişsel Davranışçı ve Oyun Terapisi yöntemlerinden faydalanabilirsiniz. Böylece üzerinizde hakimiyet kurmuş aşırı kaygı ve panik duygusunu kontrol altına almayı başarabilirsiniz.
