Çağımızın yaygın problemleri arasında yer alan obezite kişinin yaşamını olumsuz yönde etkileyen bir durumdur. Yanlış beslenme alışkanlıkları sebebiyle ortaya çıkan bu rahatsızlık detaylı bir şekilde araştırılmalı ve gereken önlem alınmalıdır.
Obezite Nedir?
Gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerde kendini gösteren bu rahatsızlık önem arz eden bir sağlık problemidir. Bedenin sahip olduğu yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının istenenin üzerinde seyretmesi obezite olarak nitelendirilir. Yani vücudun ağırlığının istenen seviyenin üzerine çıkması bu rahatsızlığı meydana getirir. Sağlıklı beslenme düzeninden uzaklaşmak ya da bu alışkanlığı hiç kazanmamış olmak söz konusu probleme sebebiyet veren etkenlerdendir.
Gündelik hayatta kişinin yaşına, boyuna, metabolizmasına, fizyolojik ve genetik niteliklerine göre alması gereken enerji miktarı vardır. Sağlıklı bir yaşamın devamlılığı açısından alınan ve tüketilen enerjinin dengelenmesi çok önemlidir. Çünkü alınan enerjinin çok altında enerji harcamak kilo probleminin oluşumuna zemin hazırlar. Yağ oranının erkek bireyde %25 üzerine kadınlardaysa %30 üzerine çıkması bu rahatsızlığa işaret eder.
Obezite Risk Faktörleri Nelerdir?
Obezite nedenleri iyi bir şekilde araştırılmalı ve gereken tedbirler alınmalıdır. Rahatsızlığın oluşumunu tetikleyen risk faktörlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Fiziksel faaliyet yetersizliği,
- Yanlış beslenme düzeni,
- Metabolik ve hormonal faktörler,
- Cinsiyet,
- Yaş,
- Sosyo-kültürel sebepler,
- Doğum adedi ve doğumların arasındaki süre,
- Psikolojik sorunlar,
- Eğitim seviyesi,
- Genetik unsurlar,
- Alkol, sigara gibi kötü alışkanlıklara sahip olma,
- Çok düşük kalori alımı,
- Birtakım ilaçlar,
- Aşırı beslenme.
Obezite Diyabet İlişkisi
Obezlikle diyabet arasında sıkı bir ilişkinin olduğunu söylemek yanlış olmaz. Vücutta birikim gösteren yağlar insülinin hücrelere iletilmesini sağlayan hormonların salınımına engel olur. Bu sebeple tip 2 diyabet baş gösterir. Şeker hastalığı eğer bu rahatsızlık neticesinde ortaya çıkmışsa öncelikle diyabet problemi giderilir. Dünya Sağlık Örgütü’nün tespitine göre Avrupa’daki tip 2 diyabet vakalarının %80’i bu rahatsızlıktan kaynaklanmaktadır.
Obezite Nedenleri Nelerdir?
Obezite sebepleri arasında şu maddelere yer vermek mümkündür:
- Gereksinimden daha fazla enerji alımı,
- Sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanmamış olmak ve düzensiz beslenme durumu,
- Yemek tüketimi esnasında bir şeyler seyretmek ya da telefonla konuşmak, yemeğe odaklanmamak,
- Besinleri iri lokmalar halinde ve tam çiğnemeksizin yutmak,
- Geç saatlerde yemek yemek,
- Uyku aralarında yemek tüketimi gerçekleştirmek,
- Ara öğünlerde yüksek kalorili ve sağlıksız atıştırmalıkları aşırı miktarlarda tüketmek,
- Genetik faktörler,
- Açlık ve tokluk mesajlarını ileten hipotalamusta görülen aksaklık,
- Polikistik over sendromu,
- LH, FSH gibi hormonlarda görülen bozukluk,
- Psikolojik rahatsızlıklara sahip olmak.
Bu maddeler obezliğin sebeplerini oluşturan unsurlardır. Bu unsurlardan müdahale edilebilir olanlar için gerekli düzenlemeler yapılmalı ve sağlıklı yaşam desteklenmelidir.
Obezite Belirtileri Nelerdir?
Obezite belirtileri için şu maddeler sıralanabilir:
- Vücut ağırlığında anormal artış,
- Nefes darlığı,
- Terleme,
- Benlik saygısının azalma göstermesi,
- Psikolojik problemlerin baş göstermesi,
- Çabucak yorulma hissi,
- Uyku apnesi,
- Horlama,
- Eklem ağrıları,
- Sırt ağrısı,
- Ciltte meydana gelen sorunlar.
Obezlik belirtileri hem psikolojik hem de fizyolojik olarak kendini gösterir. Dış görünümün istenmeyen biçimde değişim göstermesi kişiyi psikolojik olarak kötü etkileyebilir. Bu da bedenle beraber psikolojinin de olumsuz yönde etkilenmesi anlamına gelir.
Obezite Hangi Sağlık Sorunlarına Yol Açar?
Obezite nedenleri kadar bu rahatsızlığın hangi sağlık problemlerine yol açtığı da öğrenilmelidir. Çünkü söz konusu problemle ilgili ne kadar detaylı bilgiye erişilirse kişi o kadar bilinçlenir. Bu problemin yol açtığı diğer rahatsızlıkları şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Hipertansiyon,
- Tip 2 diyabet,
- İnsülin direnci,
- Osteroartrit,
- Uyku apnesi,
- Metabolik sendrom,
- Koroner arter rahatsızlığı,
- Safra kesesi rahatsızlığı,
- Birtakım kanser çeşitleri,
- Hiperlipidemi,
- Felç,
- Menstruasyon düzensizliği,
- Ameliyat riskinin artması,
- Gebelik komplikasyonları,
- Karaciğerde yağlanma,
- Solunum güçlüğü,
- Astım,
- Aşırı kıllanma,
- Ruhsal sorunların baş göstermesi,
- Toplumsal uyumsuzluk,
- Kas ve iskelet sistemi sorunları.
Obezite Nasıl Tedavi Edilir?
Obezite tedavisi bireyin sağlıklı kiloya ulaşmasını sağlamak amacıyla uygulanır. Sağlıklı kiloya erişmek kişinin genel sağlığını da iyileştirir. Obezitede beslenme ve aktivite tedavinin başarılı sonuçlanması açısından büyük bir önem taşır. Uzman yardımıyla gerçekleştirilecek olan tedavide beslenme ve aktivite alışkanlıklarının doğru bir biçimde değiştirilmesi sağlanır. Bu da hedeflenen ağırlığa ulaşma hususunda kişiye yardımcı olur.
Tedavi yöntemleri arasında bulunan diyet en sık tercih edilen yoldur. Uzman diyetisyen bu problemle karşı karşıya kalan bireyi detaylı bir şekilde değerlendirir. Bunun sonucunda alımının sağlanması gereken kalori miktarı belirlenmiş olur. Obezlikte beslenme verilen diyet sayesinde düzeltilebilir. Bu da kilo veriminin gerçekleştirilmesini sağlar. Verilen kiloların yeniden alınmaması için farklı bir düzene geçilmelidir ve bu düzeni uzman belirlemelidir.
Obezite tedavisi egzersiz olmadan eksik kalır. Bu da egzersizin en önemli ikinci aşama olduğunu ortaya koyar. Aktivitenin bulunmadığı bir diyet programı zaten düşünülemez. Bu bakımdan rahatsızlığın giderilmesinde başvurulan egzersiz çeşitleri kişinin ideal kilosuna ulaşmasında büyük rol oynar. Uzman tarafından verilen egzersizlerin düzenli bir biçimde yapılması daha hızlı bir tedavi sürecine zemin hazırlar.
Diyetin ve egzersizin yetersiz aldığı durumlarda birtakım kişiler için ilaç tedavisine başlanabilir. Fakat bu tedavi yönteminde kullanılan ilaçların yan etkileri fazla olduğu için çok tercih edilmemektedir. Bu rahatsızlığın son çaresi ise obezite cerrahisi olarak ifade edilebilir. Vücut kitle indeksi 40 kg/m2 ve üzeri olan, morbid obez olarak adlandırılan bireyler cerrahi sayesinde ideal kilolarına kavuşabilirler.
