Pedodonti, 0-13 yaş grubundaki çocukların süt ve daimî diş yapısının muhafazasını, travma, çürük, kalıtımsal ya da bu gibi çeşitli faktörlerin yol açtığı problemlerin giderilmesi amacı taşıyan ana bilim dalıdır. Çocuk diş hekimliği olarak da bilinen pedodonti, bebeklik döneminden itibaren çocukların ağız ve diş sağlığı gelişimini takip eden, rahatsızlıkların tedavisini gerçekleştiren, bununla beraber koruyucu önlemleri alan bölüm olarak da ifade edilmektedir.
Pedodonti Nedir?
Pedodonti (Çocuk Diş Hekimliği), doğumdan itibaren daimî dişlenme tamamlanana kadar geçen süreçte bebek, çocuk ve genç erişkinlerin ağız ve diş sağlığı ile ilgilenen diş hekimliğinin bir uzmanlık dalıdır.
Pedodonti Uzmanlarının Alanı Nedir?
Pedodonti (Çocuk Diş Hekimi) uzmanları bebeklik döneminden itibaren gelişmekte olan dişler hakkında bilgi sahibi olarak gerekli incelemeleri yapabilmekte ve ebeveynleri bu konuda bilgilendirebilmektedir.
Bebekler ve çocuklar için ağız ve diş sağlığının gerekli kontrollerinin bir Pedodonti uzmanı tarafından yapılması gerekmektedir. Pedodonti uzmanları sadece çene, diş veya kemik yapısı bozuklukları için değil çürük dişler, süt dişleri ve ağız hijyeni ile ilgili genel kontrollerde de oldukça etkilidir. Diş çürükleri oluşmadan önüne geçilebilmesi için kesinlikle çocuğunuzu bir Pedodonti uzmanına göstermeniz tavsiye edilir.
Çocuklarda İlk Diş Muayenesi Ne Zaman Yapılmalıdır?
Çocuklarda ilk diş hekimi muayenesinin ilk süt dişi çıktıktan sonra (genellikle 6 ay – 1 yaş arasında) yapılması önerilmektedir.
Pedodontistlerin, başka bir deyişle çocuk diş doktorunun ilk diş muayenesindeki amacı; ayna ve ışık yardımıyla çocuğun tüm dişlerine bakarak var olan sorunları ve tedavi seçeneklerini ailesiyle paylaşmak, en önemlisi de beslenme ve koruyucu uygulamalar hakkında ebeveynleri bilgilendirmektir. Bu işlemleri yaparken kullanılan tüm el aletleri çocuğunuza anlatılır, ne işe yaradıklarını gösterilir ve bazı aletleri onların kullanmasına izin verilebilir.
Pedodonti Alanında Uygulanan Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Pedodontistlerin neye baktığını ve bu alanda uygulanan pedodonti tedavi yöntemlerini şu şekilde örneklendirebiliriz:
- Çocuk beslenme ve ağız hijyeni eğitimi
- Süt ve daimî dişlerin tedavileri
- Koruyucu diş tedavileri
- Süt dişi çekimleri
- Yer tutucu uygulamaları
- Fissür örtücü uygulamaları
- Flour uygulaması
- Parmak emme, tırnak yeme gibi kötü ağız alışkanlıklarının tedavisi
Fluor Uygulaması Nedir?
Fluor uygulaması diş çürüklerinden korunmada ya da başlangıç halindeki çürük lezyonlarının durdurulmasında en yaygın olarak kullanılan ve en etkili olan yöntemdir. Yerel fluor uygulaması koruyucu bir tedavi olup, jel kıvamında yüksek düzeyde fluor içeren bir preparatın diş yüzeylerine fırça ile uygulanmasını ifade etmektedir.
Amerikan Pediatrik Diş Hekimleri Birliği (AAPD-American Academy of Pediatric Dentistry) ve Avrupa Pediatrik Diş hekimleri Birliği (EAPD-European Academy of Paediatric Dentistry) lokal flor uygulamasının diş çürüğünü azaltmakta etkili olduğunu bildirmektedir. Çok sayıda bilimsel çalışmada da florürlü vernik uygulaması diş sağlığının korunması için önerilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) diş çürüğünün azaltılabilmesi için flor uygulamalarını önermektedir.
Fissür Örtücü (Koruyucu Dolgu) Uygulaması Nedir?
Süt ve daimî azı dişlerin çiğneyici yüzeylerindeki girinti ve çukurlara ”fissür” denir. Fissür örtücü uygulaması kısa sürede ağrısız ve anestezisiz bir şekilde uygulanan dişe herhangi bir zararı olmayan dişlerin çiğneyici yüzeylerinde bulunan bu olukların örtülmesi işlemidir. Bir çeşit dolgudur ve koruyucu tedavi olarak uygulanır.
Yer Tutucu Nedir?
Süt dişlerinde tedavi edilemeyecek boyutlardaki çürükler ya da çürük kaynaklı yaygın enfeksiyonlar süt dişlerinin çekimini gerektirebilir. Yer tutucular, erken süt dişi kayıplarında alttan gelecek kalıcı diş çıkana kadar mevcut çene ark boyunu korumak için yapılması gereken apareylerdir.
Yer tutucuların sabit (dişe yapıştırılan) ve hareketli (takıp çıkarılabilen) çeşitleri bulunmaktadır.
Çocuklarda Kuron Kaplama
Kuron uygulamaları, madde kaybı fazla olan, birden fazla yüzeyinde çürük bulunan ya da yapısal olarak güçsüz olan dişlerde tercih edilen, tüm dişin etrafını kaplayan bir uygulamadır. Süt dişleri için özel üretilen prefabrike kuronlar vardır. Kuronlar dolguya göre daha dayanıklıdır ve dişi tamamen sardıkları için dişin başka bir yüzeyden çürümesi gibi bir sorunla karşılaşılmamaktadır.
Çocuk diş hekimliğinde hem materyal hem marka hem de görünüş olarak farklı çeşitlerde kuronlar vardır. En çok kullanılanlar paslanmaz çelik kuronlar ve zirkonyum kuronlardır.
Genel Anestezi ve Sedasyon
Diş hekimi korkusu olan çocukların ya da engelli bireylerin diş tedavilerini klinik şartlarda yapmak her zaman mümkün olmamaktadır. Bu durumlarda tüm diş tedavileri tek seansta sedasyon veya genel anestezi altında uyutularak gerçekleştirilebilmektedir. Bu yöntem sayesinde hem çocukların hem de anne-babaların diş tedavi seanslarında psikolojik olarak yıpranmalarına da engel olunmaktadır.
Sedasyon veya genel anestezi altında diş tedavisine karar verilen bir çocuğun mutlaka işlem öncesinde genel anestezi uzmanı tarafından muayene edilmesi ve anestezi işleminde herhangi bir risk olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Ebeveynlerin genel anestezi altında çocuklarının diş tedavilerini yaptırma kararı alırken dikkat etmeleri gereken iki önemli konu ise diş hekiminin bu konudaki tecrübesi ve tedavinin tam donanımlı hastane şartlarında yapılması gerektiğidir.
Pedodonti Hakkında Sık Sorulan Sorular
Pedodonti Nedir?
Pedodonti, 0-13 yaş aralığındaki çocukların dişlerinin korunmasını ve diş problemlerinin tedavisini amaçlayan bir ana bilim dalıdır.
Pedodontist Kimdir?
Üniversitelerin Diş Hekimliği bölümünde 5 yıl lisans eğitimi almasının ardından, çocuk diş hekimliği ana bilim dalında uzmanlık ya da doktora eğitimini tamamlayan hekimlere pedodontist adı verilir. Kısacası çocuk diş doktoru olarak tanımlanabilir.
Süt Dişleri Neden Önemlidir?
Çocuklarda totalde 20 adet olan süt dişleri, çocuğun beslenmesini sağlamak gibi son derece önemli bir göreve sahiptir. Bununla beraber konuşmanın düzgün bir şekilde gelişimini sağladığından önem teşkil etmektedir.
Çocuklarda İlk Diş Muayenesi Ne Zaman Olmalıdır?
Bebeklerde ilk süt dişinin oluşumu 6’ncı aydan itibaren başlamaktadır. Totalde 20 adet olan bu dişlerin tamamlanma süreciyse 2,5 yıl kadardır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre çocuklarda ilk diş muayenesinin, ilk süt dişi çıktıktan ay ya da 1 yıl sonrasında yapılması gerekir.
Biberon ya da emzirme çürüğü gibi problemlerin önüne geçebilmek adına önemli olan bu ilk muayene, bebeğin beslenmesiyle alakalı tavsiyeler ve diş sağlığını korumaya yönelik alınacak önlemler kadar önemlidir.
