Takıntı bozukluğu diğer adıyla obsesif kompulsif bozukluk, hastaların hayatını çok ciddi şekilde etkileyen bir psikolojik bozukluktur. Takıntı bozukluğuna sahip kişiler, sürekli tekrar eden ve hastalar tarafından hiçbir şekilde çözülemeyen düşüncelere sahiptir. Obsesif bozukluğa sahip hastalar, tekrarlı düşünceler karşısında tekrar eden davranışlar göstermektedirler. Takıntı bozukluğu tedavi edilebilen bir hastalıktır. Kişilerin öz farkındalıkları tanı ve tedavi süreçlerinde belirleyici rol oynamaktadır.
Takıntılar- Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?
Obsesif kompulsif bozukluk, bireylerin zihinlerinde sürekli olarak tekrar eden düşüncelere sahip olmaları ve tekrar eden anlamsız davranışlar göstermeleri durumudur. Takıntı hastalığına sahip olan hastalar, zihinlerinde dönen düşünceler sonucunda yoğun kaygı ve korku yaşarlar. Bu hastalar, düşünceleriyle mücadele etmek için ritüel ya da rutinler geliştirirler. Rutin ya da ritüellerin bozulması hastaları rahatsız eder.
Hastalar, yaptıkları davranışların ve düşüncelerin farkında olsalar bile bunların önüne geçmekte sıkıntı yaşarlar. Takıntı boyutundaki davranış ve düşünceleri fark edip önlemeye çalışan hastalar zaman zaman daha çok stres olmaktadır. Hastalar, kendi kontrollerinde olmayan bazı imge, düşünce ve korkularla mücadele etmek zorundadırlar. Bu kontrol dışı durum, hayat kalitesini ciddi şekilde düşürmekle beraber hem hastalar hem hastaların çevresindeki insanlar için olumsuz sonuçlara sebep olur.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Obsesif kompulsif bozukluk belirtileri, hastadan hastaya değişmektedir. Genel belirtiler olarak, hastaların davranışlarında gözle görülür şekilde zorlama olması, sürekli stres halinde olması ve yaptığı davranışta ciddi takıntılar geliştirmesidir.
Obsesif kompulsif bozukluk belirtileri aşağıda listelenmektedir.
- Kirlenmekten korkmak ve kaçınmak,
- Sürekli olarak bir düzeni korumaya çalışmak,
- Fazla şekilde simetrik olma isteği,
- İstemsizce sevdiği kişilere ya da kendisine bir zarar geleceğini düşünmek,
- Sürekli ve nedensiz bir şekilde el yıkamak istemek,
- Sürekli ve gereksiz duş alma isteği,
- Dağınıklık ve düzensiz durumlar karşısında strese girmek,
- Aşırıya kaçan temizlik bağımlılığı,
- Mikroplardan ve hasta olmaktan korkmak,
- İnsanlarla el sıkışmaktan rahatsız olmak ve kaçıngan tavırlar sergilemek,
- Durum ve olayları sürekli kontrol altında tutmak istemek,
- Kontrol edilemeyen durumlara karşı kaygı duymak,
- Belli kelime ya da duaları içinden belli sayılarda tekrar etmek,
- Bir davranışı belli bir sayıda üstelemek,
- Sürekli olarak bir şeyleri saymak ve hesaplamak,
- Bir olayın farklı ihtimallerini adım adım hesaplamak,
- Rutinler bozulunca ne yapacağını bilememek, stres olmak ve sinirli ruh hali,
- Başkalarının kullandığı ya da dokunduğu nesneleri kullanmamak onlara dokunmamak,
- Mükemmeliyetçilik.
Takıntı hastalığının belirtileri, kişiden kişiye hatta kültürden kültüre değişmektedir. Takıntıların türüne göre belirtiler farklılık göstermektedir. Örneğin; bulaş obsesyonuna sahip bir hasta bakteri ya da sıçrama özelliği gösteren şeylerin bulaşmasından korktuğu için farklı takıntı, davranış ve düşüncelere sahiptir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedenleri Nelerdir?
Obsesif kompulsif bozukluk nedenleri henüz tam olarak bilinmese de hastalık, birtakım biyolojik ve çevresel nedene dayandırılmaktadır. Hastalığın biyolojik nedenleri, beyinde iletişimi sağlayan nörotransmiter adlı kimyasalların çalışma prensibinde yaşanan bozulmalar ya da beynin belirli loblarında yaşanan aşırı aktivite durumlarıdır. Halk arasında ‘’mutluluk hormonu’’ olarak da bilinen serotonin hormonunda yaşanan işlevsel bozukluklar da nedenler arasındadır.
Kişilik özellikleri ve hastaların huyları da hastalık üzerinde etkilidir. Aşırı titiz, kuralcı, mükemmeliyetçi ve detaycı kişilerde görülme sıklığı daha fazladır.
OKB, biyolojik faktörlerin yanı sıra birtakım çevresel faktörlerden de etkilenmektedir.
- Travmatik olaylar,
- Taciz,
- Yaşam tarzında yaşanan plansız ve köklü değişimler,
- Sevilen birinin kaybı,
- İlişki sorunları,
- İş ya da okulla ilgili büyük değişim ya da sorunlar.
Stres ve yaşam tarzı da obsesif kompulsif bozukluk nedenleri arasında önemli faktörlerdendir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tanısı Nasıl Koyulur?
Obsesif kompulsif bozukluk tanısı koymak için kullanılan bir tıbbi görüntüleme yöntemi ya da yapılan bir test yoktur. Hastaların gösterdiği takıntı hastalığı belirtileri doğrultusunda alanında uzman psikolog tarafından hastalık teşhis edilmektedir. Hastaların kendi davranışları konusunda çevreden aldıkları geri dönüşler ve durumun farkında olmaları tanı süreci için önemli bir noktadır. Hasta, durumun ne kadar farkındaysa tanı o kadar kolay konmaktadır.
Psikiyatristlerle yapılan seanslar ve psikolojik değerlendirme raporlarında hastaların duygu, düşünce ve davranışları net olarak görülmektedir. Hastalar belirtileri net olarak gösterse bile OKB tanısı koymak bazen zor olabilir. Hastalığın belirtileri anksiyete, depresyon, şizofreni ya da kişilik bozuklukları gibi pek çok mental hastalıkla benzerlik göstermektedir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi Nasıl Yapılır?
Takıntı bozukluğu kişilerin hayatlarını ciddi oranda kısıtlayan bir hastalıktır. Hastalığın tedavi edilmesi hastaların hayat kalitesi için büyük önem arz etmektedir. Obsesif kompulsif bozukluk tedavisinde en çok tercih edilen yöntem bilişsel davranışçı tedavi olarak bilinen konuşma terapileridir. Bilişsel davranışçı tedavi seanslarında hastalar, uzman psikologla bire bir konuşarak duygu, düşünce ve davranışlarını anlatma şansına sahip olurlar.
Terapi seanslarında hastalar, uzman hekimlere kendilerini anlattıkları için atakları tetikleyen temel sebepler bulunur. Seanslarda ulaşılan tetikleyici unsurlar yine seanslar boyunca bir plan dahilinde konuşarak çözüme ulaştırılır. Bilişsel davranışçı tedavi hem hastalığın nedenlerini teşhis etmek için hem de atakları önlemek ya da azaltmak için kullanılır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk için Profesyonel Destek Alabilirsiniz!
Siz de kendinizde takıntı bozukluğu olduğunu düşünüyorsanız obsesif kompulsif bozukluk tanısı ya da tedavisi için merkezimizdeki uzman hekimlerden profesyonel destek alabilirsiniz.
